Archive: Winchester, Old Minster

A.D. 854 (Wilton, Wilts., 22 April). Æthelwulf, king of Wessex, to the Church; general grant of privileges, with specific grant to Hunsige, minister, for 3 hides (cassati) at Martyr Worthy, Hants. ('Second Decimation'). Latin with English bounds.

 

Þis is ðara . iii . hida boc to Worðie ðæ Æþelwlf cing bocode Hunsie his þegne on ece yrfe .

Regnante imperpetuum domino nostro Jhesu Christo . Summo et ineffabili rerum creatori ac moderatori omnium . tempora qui sua multimoda disponens potentia . ut voluerit finem imponet . et in hac vita degentibus cunctis certum ut proposuerat dierum terminum constituet .INVOCATION Idcirco cunctis agendum est . ut hic bonis actibus futuræ beatitudinis felicitatem perpetualiter adipisci mereantur .PROEM

Quapropter ego Aðelwlf . gratia Dei occidentalium Saxonum rex . in sancta ac celeberrima paschale sollempnitate pro meæ remedio animæ et regni prosperitate et populi ab omnipotenti Deo michi conlati consilium salubre cum episcopis comitibus et cunctis optimatibus meis perfeci ut decimam partem terrarum per regnum nostrum non solum sanctis ecclesiis darem verum etiam et ministris nostris in eodem constitutis . imperpetuam libertatem habere concessimus . Ita ut talis donatio fixa incommutabilisque permaneat ab omni regali servitio . et omnium secularium absoluta servitute .

Placuit autem Alhstano episcopo Sciriburnensis æcclesiæ . et Swithun Uuentanæ civitatis ecclesie episcopo cum omnibus Deo servientibus . ut in una quaque ebdomada die sabbato unanimis congregatio famulorum famularumque Dei . l . psalmos cantet . et unusquisque presbiter duas missas unam pro Aðelwlfo rege et alteram pro episcopis et ducibus . Pro rege vivente . 'Deus qui justificas impium' . pro episcopis 'et ducibus' 'Pretende domine' . Pro rege defuncto . unam specialiter . pro episcopis et ducibus communiter . Hanc consentientibus donationem . 'ut' tam roborata perseveret . quamdiu fides et Christiana religio in Anglorum 'gente' inconcussa res vigeat . Hoc autem fecimus in honorem domini nostri Jhesu Christi . et beatæ ac semper virginis Mariæ et omnium sanctorum et paschalis festi reverentia . ut Deus omnipotens et nobis et nostris posteris propitiare dignetur .

Scripta est autem hec cartula . Anno dominicæ incarnationis . dccc . liiii . indictione . ii . die vero paschaliDATING CLAUSE in palatio nostro quod dicitur WiltunPROMULGATION PLACE . Qui autem augere vel amplificare voluerit nostræ donationem satisfactionis ; augeat omnipotens Deus dies prosperos . Si autem quis imminuere vel mutare presumpserit ; noscat se ante tribunal Christi redditurum rationem ; Nisi prius satisfactione emendaverit .CURSE

Ista est autem libertas quam Aðelwlf rex suo ministro Hunsige imperpetuam libertatem concessit habere trium cassatorum in loco qui dicitur Wordi . Istis terminis circumdatur .

Ærest on dic þonne upp uuið hliðgeatas . ðonnæ on bradan hærpað . þonnæ on healfan dell . þonnæ on eafan hling ðonne ðueræs ofer suran dænæ . 7 ðueræs ofer foran dune . on ðæs hlinces ænde . þonnæ on ænnæ þorn be westan hriðer lea . þonnæ upp to Wida . ðueres ofer þa dæne . þonnæ ofer þa stræte on ðiccan wornas . to þæs ealdermannæs mæarce . þonnæ and lang þære mæarce oð bisceopes mearce . ðonnæ and lang , bisceopes mæarce utt on ycenan .BOUNDS

Istis testibus consentientibus quorum nomina infra scribuntur .

Ego Æðeluulf rex .
Ego Alhstan episcopus .
Ego Swithun episcopus .
Ego Æðelbald dux .
Ego Ealnulf dux .
Ego Æðelberht dux .
Ego Wlfhere dux .
Ego Eanulf dux .
Ego Lullede dux .
Ego Wlflaf abbas .
Ego Werferð abbas .
Ego Æsne minister .
Ego Cynewulf minister .
Ego Alhstan minister .
Ego Ædelred filius regis .
Ego Ælfred filius regis .
Ego Cyneheah minister .
Ego Cuðulf minister .
Ego Alhstan minister .
Ego Ældred minister .
Ego Cyma minister .
Ego Eadmund presbiter .
Ego Egheard minister .
Ego Osmund minister .
Ego Milred minister .
Ego Lulling minister .
Ego Wlfreð minister .
Ego Sired minister .
Ego Niðmund minister .