Endorsement (in hand of s. xi or xii): Privilegium Wichtredi Regis Cantie et Brihtuualdi archiepiscopi de libertate Anglicane Ecclesie . latine .

+ In nomine domini Dei nostri et salvatoris Jhesu ChristiINVOCATION:--- Congregatum est magnum concilium in loco ubi nominatur . Baccancelde . Præsidente autem eodem concilio . Uuihtredo . clementissimo regi Cantuariorum . necnon . Berhtuualdo . reverentissimo archiepiscopo . Brittanniæ . simulque Tobiæ Hrofensis æcclesiæ . ceterisque Abbatibus . abbatissis . presbiteris . diaconibus . ducibus . Satrapis . in unum glomeratis . pariter tractantes . ancxie examinantes de statu æcclesiarum Dei vel monasteriorum intra Cantiam . quæ a fidelibus regibus prodecessoribus meis . et propinquis . Deo omnipotenti in propriam hereditatem condonata fuerunt . quomodo . vel qualiter secundum normam æquitatis stare . quidve servare amodo et usque ad finem sæculi constituimus. Ideo ego Uuihtred rex terrenus . a rege regum compunctus . zelo rectitudinis accensus . ex antiqua traditione sanctorum patrum . et mandatis didici non . esse . licitum alicui ex laico habitu sibi ipsi usurpare . vel ad se trahere quasi suam propriam possessionem . quod ante fuerat domino concessum . et cruce Christi firmatum . atque dedicatum . quia scimus et veraciter extat . ut si quid semel acceperit homo de manu alterius in propriam potestatem , nullatenus sine ira et ultione illud dimiserit , impunitus . Ideo horrendum est hominibus exspoliare Deum vivum . et scindere tonicam ejus . et hereditatem ejus . quotquot ex aliquo ei concessum fuerit de terrenis substantiis ad id ut eo facilius promereri valeant æternam retributionem percipere in cælis . quia manifeste declaratur . quanto incautius adplicaverit se homo secularis in hereditatem regis æterni . et ad ejus imperium trahere desiderat . tanto districtius ab eodem Deo in igne inextinguibili puniatur . Pro ac re firmiter statuimus . atque decernimus . et in nomine omnipotentis Dei omniumque sanctorum precipimus omnibus successoribus nostris . regibus . principibus vel omnibus qui in habitu laico constituti sunt . ut nullus umquam habeat licentiam accipere alicujus æcclesiæ vel familiæ monasteriis dominium . quæ a me ipso . vel antecessoribus meis priscis temporibus tradita erant in perpetuam hereditatem Jhesu Christo . et sanctis apostolis etiamque Maria virgine domini nostri sacrata . Sed magis sicut decet et in canonibus precipitur servandum est . quando quis evenerit ex numero dominorum obigere de sæculo . Abbas . vel abbatissa . propterea invitatur propriæ porræhiæ episcopus et cum ejis consilio . vel consensu . quisquis dignus inveniatur . et ejus vita atque munditia ab episcopo examinatur . talis eligatur . et ab episcopo benedicatur . sanctificatur dominus spiritalis . gradui Dei servitiæ et tonsure seu sacræ velamine mancipatus . et nullo modo sino consultu . et licentia archiepiscopi in diocesi suo Abbas . vel abbatissa eligatur . Si quis per insipientiam aliter faciat . pro nihilo habeatur . citiusque abiciatur . neque de ac re aliquid pertineat ad regis secularis imperium . quia illius personis est . principes . prefectos . seu duces seculares statuere . Metropolitani episcopi est æcclesias Dei regere . gubernare . atque abbates . abbatissas . presbiteros . diacones eligere . statuere . et sanctificare . firmare . et ammonere . ne quis ovis de ovibus æterni pastoris erret. Hoc preceptum statuimus his monasteriis . quorum nomina hæc sunt adnotata . primus primi apostolorum principis Petri . Id est Upmynster . Raculf . Suðmynster . Dofras . Folcanstan . Limming . Scepeig . Æt Hoe . Hæc omnia interdicimus sicut ante diximus ut nullus habitus ex numero laicorum ad se pertrahat vel suscipiat ullum monasterium de his prenominatis. Hæc lex supra dicta per evum completa permaneat; Adhuc addimus majorem libertatem. Inprimis Christi æcclesiæ . cum omnibus agris ad eam pertinentibus . Similiter Hrofensis æcclesiæ cum suis . ceterisque predictis omnibus ecclesiis Dei nostri subiciantur pro salute animæ meæ meorumque prodecessorum . et pro spe celestis regni . ex [h]ac die et deinceps concedimus . et donamusDISPOSITIVE WORD ab omnibus difficultatibus secularium servitutis . a pastu regis . principum . comitum . necnon ab operibus majoribus minoribusve gravitatibus et ab omni debitu . vel pulsione regum censuris . liberas eos . esse . perpetua libertate statuimus . nisi suo spontanea voluntate ex largitate beneficiorum quid facere velint . tamen hoc inposterum non servetur . nec habeatur in malam consuetudinem . sed magis securi possint pro nobis Deo omnipotenti hostias dignas offerre . et inmaculatis muneribus nostra abluere peccata . ut per eorum intercessiones mereamur audire felicem sententiam. 'Venite benedicti patris mei percipite regnum . quod vobis paratum est ab origine mundi.'1 Si quis autem rex umquam post nos elevatus in regnum . aut episcopus . aut abbas . vel comes . seu ulla potestas hominum contradicat huic kartule aut infringere temptaverit . sciat se sequestratum a corpore . et sanguine . domini nostri Jhesu Christi . seu etiam sic excommunicatum .CURSE sicut qui non habet remissionem neque in hoc seculo neque in futuro . nisi ante pleniter emendaverit judicio episcopi . Manente tamen hac kartula inrefragabilis sua firmitate . muniatur . servetur . et habeatur semper ad ecclesiam salvatoris . que sita est in civitate DoroberniaPROMULGATION PLACE ubi metropolitanum capud habetur ad exemplum atque defensionem omnibus æcclesiis Dei quæ in hac Cantia morantur . Hæc lex inviolabilis usque ad consummationem sæculi permaneat . quia nulli homini terreno data sunt . sed hæc omnia in manus Dei omnipotentis sanctorumque ejus concedimus . et donamus . . ---

+ Ego Uuihtredus . auxilio Christi rex his legibus constitutis pro me . et Uuerburgam reginam . itemque filio nostro Alrico subscripsi .
+ Ego Berhtuuald gratia Dei archiepiscopus . his legibus a nobis constitutis subscripsi.
+ Signum manus Æþelberhti pro se . et fratre suo Eadberto .
+ Signum manus Tobie episcopi .
+ Signum manus Mylðryðe abbatisse .
+ Signum manus Ætte abbatisse .
+ Signum manus Æþeldryðe abbatisse .
+ Signum manus Wilnoðe abbatisse .
+ Signum manus Hereswyðe abbatisse .
+ Signum manus Redempti presbiteri . .
+ Signum manus Æscwaldi presbiteri .
+ Signum manus Eatfriði presbiteri.
+ Signum manus Botredi presbiteri.
+ Signum manus Hyssan presbiteri.
+ Signum manus Kynheri presbiteri.
+ Signum manus Aldwulfi presbiteri.
+ Signum manus Walh presbiteri.
+ Signum manus Beonna presbiteri.

Hoc privilegium prescriptum ex altera parte ecclesiis Dei constitutum Wihtredo regi Cantuariorum roboratum . est . atque firmatum in synodo mense JulioDATING CLAUSE in loco qui vocatur CloveshohPROMULGATION PLACE . cum auctoritate omnium . quarum hæc sunt nomina adscripta . Anno ab incarnatione domini . dcc . xvi . Indictione . xiii . Anno primo regni regis Æþelbaldi Merciorum .DATING CLAUSE Si quis autem tyrannica potestate inflatus ex habitu secularium seu ecclesiasticarum infringere minuere temptaverit auctoritatem archiepiscopi et Christi ecclesiæ . vel libertatem cænobiarum . carebit letitia et communione nostrorum omnium vivens et moriens . non solum ipse sed et qui ei viventi vel morienti conjungitur . nisi digna satisfactione correxerit judicio episcoporum.CURSE

+ Ego Berhtwaldus gratia Dei archiepiscopus hoc privilegium 'in' synodo constitutum subscripsi .
+ Ego Hædda episcopus hoc idem subscripsi .
+ Ego Uuor episcopus hoc idem subscripsi .
+ Ego Ecgwine episcopus hoc idem subscripsi .
+ Ego Forðhere episcopus hoc idem subscripsi .
+ Ego Danihel episcopus hoc idem subscripsi .
+ Ego Eadberht episcopus hoc idem subscripsi
+ Ego Acca episcopus hoc idem subscripsi .
+ Ego Inguuald episcopus hoc idem subscripsi .
+ Ego Hærdred episcopus hoc idem subscripsi .
+ Ego Nothbert episcopus hoc idem subscripsi .
+ Ego Torhthere episcopus hoc idem subscripsi .
+ Ego Tobias episcopus hoc idem subscripsi .
+ Ego Eadgar episcopus hoc idem subscripsi .
+ Signum manus Wihtbaldi presbiteri .
+ Signum manus Boseli presbiteri .
+ Signum manus Cylani presbiteri .
+ Signum manus Bultfriði presbiteri .
+ Signum manus Wiligeldi presbiteri .
+ Signum manus Badoþini presbiteri .
+ Signum manus Eadbaldi presbiteri .
+ Signum manus Eoredi diaconi .
+ Signum manus Aðugilsi prepositi .
+ Signum manus Ludhere prepositi .
+ Signum manus Duddan . prepositi .
+ Signum manus Albini abbatis .
+ Signum manus Æðelfridi comitis .
+ Beornheard .
+ Passa .
+ Abba.
+ Dunna .
+ Wilbald .
+ Ecca .
+ Egisberht .
+ Ald wulf .
+ Scir heard .
+ Fug .
+ Herewald .
+ Adulf .
+ ..... iges.
+ . . a.
+ Bregwald .
+ Siba .
+ Gænbald .
+ Pohta .
+ Tuna .
+ Tigga .
+ Gormund .

1 Matt. 25: 34.

Shorter version (from Birch 92)

+ Anno ab incarnatione domini. dc . xciiii. Whytredus gloriosus rex kanciæ cum reverentissimo archiepiscopo Brightwaldo præcepit congregari concilium in loco qui nominatur Bachancild, præsidente eodem concilio jam nominato clementissimo rege Cantuariorum Whytredo, et eodem venerando patre primate totius Britanniæ, simulque Tobia episcopo Roffensis æcclesiæ , cum abbatibus , abbatissis , presbyteris , diaconibus , ducibus , satrapis , pariter tractantes de statu æcclesiarum Dei in Anglia , et de hiis quæ a fidelibus regibus prædecessoribus ejus et propinquis , Æðelberto videlicet posterisque ejus , Deo omnipotenti in propriam hæreditatem data fuerunt , qualiter secundum veram justiciam stare et permanere valeant , vel quomodo ea servare oporteat amodo et usque in finem sæculi constituentes . Ego , inquit , Whytredus . rex terrenus , a rege regum compunctus , zelo rectitudinis accensus , ex antiqua traditione sanctorum patrum didici , non esse licitum alicui homini in laico habitu constituto usurpare sibi quasi propriam possessionem quod fuerat ante domino concessum et cruce Christi firmatum. Scimus enim et veraciter constat quia quod semel acceperit homo donatione alterius in propriam potestatem , nullatenus sine injuria illud iterum dimittet . Horrendum est itaque hominibus Deum vivum exspoliare, tunicamque ejus et hæreditatem scindere . Cum ergo Deo oblatum aliquid fuerit de terrenis substantiis , ad hoc ut facilius promereri valeant offerentes æternam retributionem percipere in cælis manifeste declaratur , quod quanto incautius homo sæcularis applicuit se in hæreditatem regis æterni , tanto districtius a Deo punietur. Pro qua re firmiter decernimus , et in nomine omnipotentis Dei omniumque sanctorum præcipimus , omnibus successoribus nostris regibus , principibus et omnibus in laico habitu constitutis , ut nulli unquam liceat alicujus æcclesiæ vel monasterii dominium habere quæ a me vel antecessoribus meis priscis temporibus tradita sunt Deo in perpetuam hæreditatem et sanctis ejus : magis autem sicut in canonibus præcipitur servandum est ut quando aliquis de prælatis defungitur episcopus , abbas , vel abbatissa , intimetur archiepiscopo propriæ parochiæ et cum ejus consilio et consensu vita ac munditia ejus examinata qui dignus invenitur eligatur , et nullo modo sine consensu et consultu archiepiscopi promoveatur . Neque enim de hac re aliquid pertinet ad decretum vel imperium regis . Illius autem est comites , duces , optimates , principes , præfectos , judices sæculares , statuere ; metropolitani vero est archiepiscopi æcclesias Dei replere gubernare , episcopos , abbates , abbatissas , cæterosque prælatos eligere statuere , firmare , admonere , ne quis de ovibus Christi , scilicet æterni pastoris , aberret . Hæc lex per ævum in regno nostro in perpetuum permaneat omnibus æcclesiis Dei nostri pro salute animæ meæ meorumque prædecessorum , proque spe cælestis regni . Igitur ex hac die et deinceps concedimus et donamus æcclesiis regni nostri liberas esse perpetua libertate ab omnibus difficultatibus sæcularis servitutis , ab omni debito vel pulsione regalium tributorum , ut possint pro nobis Deo omnipotenti hostias dignas offerre nostraque peccata abluere immaculatis muneribus . Si quis autem rex post nos levatus in regnum, aut episcopus aut abbas , seu aliqua alia persona contradixerit huic concilio , vel scripto judicio concilii facto , sciat se a corpore et sanguine domini sequestratum et sic excommunicatum , sicut ille qui non habebit remissionem , neque in hoc sæculo neque in futuro , nisi ante mortem secundum judicium archiepiscopi emendaverit . Hoc scriptum irrefragabile sua firmitate muniatur , servetur , et semper habeatur in æcclesia salvatoris , quæ sita est in civitate Dorobernia ubi primas habetur , ad exemplum omnium æcclesiarum atque deffensionem quæ in Anglia habentur .

+ Ego Wihtredus auxilio Christi rex hiis tegibus constitutis pro me et Werburga regina itemque filio nostro Ælrico subscripsi .
+ Ego Brihtuualdus gratia Dei archiepiscopus hiis legibus constitutis subscripsi .